МБДОУ ЦРР д/с «Сулусчаан» с. Усун – Кюель МО «Чурапчинский улус (район)» РС(Я)

Күн - дьыл эргиирин халандаарынан иитэр үлэ былаана
2021 -22 үө.дь.

Күн - дьыл халандаарынан иитэр үлэ былаана 2021 -22 үө.дь.
Балаҕан ыйа. Улуу Суорум ыйа – кыһыҥҥыга бэлэмнэнии ыйа.
«Көмүс күһүн кэлээтин, билии-көрүү ылаары оскуолаҕа, оҕо саадыгар түмсэбит»
Тема: «Билии – бараммат баай»
Тема: «Көмүс күһүн бэлэхтэрэ».
Ис хоһооно: Балаҕан ыйын 1 кунэ Билии күнэ буоларын
Ис хоһооно: Күһүн туһунан оҕо билиитин кэҥэтии. Тыа
билиһиннэрии. Оскуола, кинигэ туһунан оҕо билиэн- көрүөн
хаһаайыстыбатын идэлэрин салгыы билиһиннэрии. Айылҕаҕа
баҕатын күүһүрдүү. Оскуола туһунан билиилэрин чиҥэтии, үөрэх
сэрэхтээхтик сылдьыы быраабылаларын чиҥэтии. Дьыл кэмнэрин
суолтатын, ким уонна тоҕо үөрэтэрин, үөрэх тээбириннэрин,
туһунан, солбуйсууларын бэрээдэгин билиилэрин чиҥэтии. Айылҕаҕа
оскуолаҕа сылдьыы быраабылаларын туһунан билиилэрин кэҥэтии, харыстабыллаах сыһыаны иитии. Күһүн искусство айымньыларыгар
чиҥэтии. Учуутал идэтин, үөрэнээччи туһунан үтүө өйдөбүллэри
(хоһоонно, ойуулуур-дьүһүннүүр үлэҕэ, музыкаҕа) хоһуйулларын,
биэрии. Оскуола, оҕо саада турар миэстэлэрин, детсад аадырыһын,
айар идэлэр тустарынан өйдөбүллэри кэҥэтии. 27 - Иитээччи уонна
үлэһиттэрин билии.
детсад бары улэһиттэрин күнэ буоларын билиһиннэрии. Көмүс күһүн,
1.Оскуолаҕа туохха уонна тоҕо үөрэтэллэрий? (Оскуолаҕа
курус күһүн уратылара. Худуоһунньуктар үлэлэрин быыстапката.
экскурсия).
1. Биһиги – айылҕа оҕолорунабыт. «Айылҕаны харыстыаҕын»
2. Үөрэх тэриллэрэ (быыстапка).
плакат конкурса.
3. Кинигэ – билии төрдө.
2. Оҕуруоччут улэтэ. Мин оҕуруотум (фотопланшет)
4.Детсадпар оскуолаҕа барарга бэлэмнэнэбин.
3. Айар идэлэри (поэт, художник, музыкант) кытары билсии.
5.«Дорообо, детсадым!»
«Иитээччи - бары өттүнэн талааннаах киһи» быыстапка. «Мин
таптыыр иитээччим» уруһуй, «Мир детей» фотовыставка.
«Көмүс күһүн бэлэхтэрэ» (тумук: бырааһынньык, «Айылҕа
дьиктилэрэ» быыстапка, күһүҥҥү ярмарка)
Алтынньы ый. Хотой айыы ыйа - сир тоҥон кыһын саҕаланыыта.
«Мин олорор бөһүөлэгим - Сылан, мин республикам – Саха сирэ, мин дойдум - Россия»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Төрөөбут дэриэбинэм – Сылан –
Тема: «Кырачааннар олоҥхо
Тема: «Россия гражданина
Тема: «Кыһынны спорт
Уһун - Күөл»
дойдутугар»
буолабын»
көрүҥнэрэ»
Ис хоһооно: Төрөөбүт дэриэбинэбит туһунан Ис хоһооно:
Ис хоһооно: Төрөөбүт дойду
Ис хоһооно: Сэтинньи 2
билиилэрин кэҥэтии. Кини кэрэхсэбиллээх
Саха норуотун уус-уран
туһунан өйдөбүлү салгыы
күнүттэн кыһын
сирдэрин, тэрилтэлэрин, Баһылыгын билии,
айымньытын саамай үрдүк
кэҥэтии. Государственнай
саҕаланарын
убаастабылы үөскэтии. Төрөөбут
чыпчаала-олоҥхо диэн
бырааһынньыктарын
билиһиннэрии. Кыһынны
дэриэбинэҕэ, республикаҕа, дойдуга
өйдөбүлү иҥэрии. Бухатыыр
билиһиннэрии. Россия
спорт көрүҥнэрин кытары
(Россияҕа) тапталы иҥэрии, ситиһиилэринэн модун уобараһын сөҕүүисториятын туһунан судургу
салгыы билсиһии
киэн туттуу. Республика Президенин билии,
махтайыы. Абааһы бухатыырын билиини биэрии. Төрөөбүт
(хайыһар, салааска, хаҥкы
убаастабылы иитии. Сир ийэ – барыбыт
кытта тэҥнээн, уратыларын
дойдубут Россия диэн
уо.д.а.). Сэрэхтээх буолуу
дьиэтэ өйдөбүлү биэрии, манна элбэх
өйдүүр. Туйаарыма Куо уһун
өйдөбүлү салгыы кэҥэтии.
быраабылаларын кытта

дойдулар, омуктар баалларын туһунан
кэпсээһин. Иллээхтик олоруохтаахпыт. Атын
омук культуратын, үгэстэрин билэргэ,
убаастыырга иитии. 1 чыыһылаҕа Музыка
күнүн, Кырдьаҕастар күннэрин
бэлиэтииллэр. Кырдьаҕастарга үтүө
сыһыаҥҥа иитии, эһээлэри, эбээлэри
сырдатыы – дьарыктарын кэпсээһин.
1.Төрөөбут дэриэбинэм Сылан – Уһун Күөл. Эбээлэргэ, эһээлэргэ бэлэх открытканы
оҥоруу.
2.Биһиги республикабыт – Саха сирэ.
Стендовай быыстапка.
3. Биһиги Россия гражданнарабыт
(олохтоохторобут). Угологу тэрийии.
4.Сир ийэ – киһи аймах дьиэтэ. Атын
дойдулары билиһиннэрии.
5.Музыкальнай композиция «Алаас
ахтылҕана». Эбээлэргэ конкурс
(Аралдьыйыы - Эбээлэр дьоҕурдарын
көрдөрүүлэрэ, «Аан дойдум далбара, ийэ
сирим илгэтэ» сахалыы ас быыстапката).
Эһээлэри, эбээлэри сырдатыы.

суһуохтаах, кыраһыабай, нарын
диэн билиини ылыы. Олоҥхону
толоро үөрэнии.
1. Олоҥхо - саха норуотун
улуу айымньыта
2. Үрүҥ Аар тойон
3. Олоҥхо бухатыыра Ньургун Боотур, кэрэ куота
-Туйаарыма Куо
4. Аьаһас аан кунэ. Олоҥхо
көстүүмнэрин тигии.
5. «Олоҥхо дойдутун
оҕотобун» (Ый түмүгүнэн:
«Олонхо дойдута» уруһуй
быыстапката, олоҥхону
куолаан толоруу )

Россия Президенин,
былааҕын, гербэтин, гимнин
билии. Киин куорат Москва
туһунан билиини салгыы
кэҥэтии. Учуутал кунэ тоҕо
бэлиэтэнэрин билии. Тыа
хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин
күнүн туһунан билиһиннэрии.
1. Россия символлара.
2. Россия историята.
3. Дойдубут Президенэ,киин
куората
4. Учуутал туһунан ырыа,
хоьоон, хартыына, кинигэ
5. «Учуутал кунэ» - дойду
урдунэн бэлиэтэнэр
бырааһынньык.
6. Тыа хаһаайыстыбатын
үлэһиттэрин күнүгэр –
Мин тиэргэним –
видеоролик оҥоруу.

билсиһии. Салгын, этисиини эрчийии киһи
доруобуйатыгар туһатын
өйдөтүү.
1. Кыһын уонна кыһынны
спорт көрүҥнэрэ.
2. Нэһилиэк
хайыһардьыттарын кытта
билсиһии.
Хайыһардааһын.
3.Салааскалааһын.
4.«Аҕалары кытары
оонньуубут».

Сэтинньи ый – Баай байанай ыйа.
«Өбүгэ дьарыгын билсэбит, удьуор тыыныгар уһуйуллабыт»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Норуот
Тема: «Удьуор тыыныгар
Тема: «Байанай киэһэтэ».
Тема: «Күн күбэй ийэлэрбит»
Ис хоһооно: Саха сирин тыатын
Ис хоһооно: Ийэ суолтатын өйдөтүү.
сомоҕолоһуутун күнэ»
уһуйуллуу»
Ис
хоһооно:
Дьиэ-кэргэн
мастарын,
көтөрүн-сүүрэрин
Былыргы дьахтар дьарыга (иис, сөрүө
Ис хоһооно:
Россияҕа олорор омуктар
төрдүн-ууһун, бииргэ
кытары салгыы билсиһии. Тайҕа
өрүү, ас астааһын, сүөһү көрүү). Ийэ
тустарынан кэпсээһин.
төрөөбүттэри, уруу-аймах
өйдөбүлэ. Тыа иччитин кытары
толору аатын, ханна үлэлиирин,
Дойдуга буолар кэрэхсэбиллээх ааттанар тылларын билии
билиһиннэрии. Тыынар тыыннаах дьарыгын
кэпсиир
дьоҕуру
бэлиэ күннэргэ интэриэһи
(хос эбэ, …балыс, убай,…
барыта айылҕаны кытары
сайыннарыы. Ийэлээх аҕа үлэлээнтардыы, Россияҕа олорор
санас, күтүөт уо.а.). Удьуор
сибээстээх, киһи айылҕа оҕото
хамсаан
ылбыт
харчыларынан
омуктар үнкүүлэрин
дьарыгы, төрөппүттэрин
буолар, киһи дьайыытыттан тыа
оҕолорун аһаталлар. таҥыннараллар,

билиһиннэрии, толорорго
үөрэтии.
1- 4.Нэдиэлэ устата Россия
норуоттарын үнкүүлэрэ
үөрэтиллэллэр.
5.Сомоҕолоһуу күнүгэр
аналлаах «Үнкүү
бырааһынньыга»
(Түмүк: «Араас омук
таҥастаах куукулалар»
быыстапка).
7. Саха литературатын
тҕрүттээччи - Улуу
суруйааччы
П.А.Ойуунускайга аналлаах
тэрээһин.

үлэлэрин-хамнастарын,
дьарыктарын туһунан
кэпсииргэ үөрэнии.
Уһуйуллууну, тугу сатыыр
буолбутун көрдөрүү.

олоҕо тутулуктаах, онон тыаҕа
ийэ астаан, иистэнэн, дьиэни-уоту
харыстабыллаахтык
бэрийэн, дьиэ кэргэнин көрөр-харайар.
сыһыаннаьыахтаахпыт диэн
Ийэни
кытта
эйэҕэстик
өйдөбүлү иҥэрии. Бултка, тыаҕа
сыһыаннаьарга, убаастыырга, эппит
сэрэхтээхтик сылдьыы
тылын толорорго, көмөлөһөргө иитии.
быраабылаларын билиһиннэрии.
1. Мин төрүөччүм
Дьиикэй кыыллары бултааһын
1.Саха дьахтарын дьарыга. Өбүгэ
2. «Сибэкки – сир симэҕэ» үгэстэрин, булт туһатын
ыалдьытымсах буолуу үгэһэ.
3. Ийэм, аҕам дьарыга
билиһиннэрии.
2. Ийэ туһунан ырыа, хоһоон үөрэтии,
4. Утумнаабыт дьарыгым
1. Биһиги тыабыт мастара, тайҕа. хартыына көрүү. Үтүө майгы туһунан
5. «Удьуор утума». Оҕолор 2. Тыа иччитэ Байанай. Айылҕаны өс хоһоонноро.
ааҕыылара. (түмүк)
харыстааһын үгэстэрэ.
3.«Үлүһүйэ түбүгүрэр дуоһуйуум»6. «Ыал барҕата» - оҕолорго 3. Тыа кыылларын, көтөрдөрүн
быыстапката.
электроннай дневник
олохторо.
4.«Ийэлэрдиин
оонньуубут»
оҥоруу.
4. Булт үлэтэ, булт туһата.
аралдьыйыы.
«Ийэлэрбит
5. «Байанай киэһэтэ»
дьарыктара». Быыстапка (түмүк)
аралдьыйыы.
Ахсынньы ый – Билгэ Хаан ыйа –кылгас күннээх, уһун түүннээх томороон тымныылар саҕаланаллар .
«Халлааны улаҕатынан дойҕохтоох Сээркээн Сэһэн остуоруйалара»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Остуоруйа
Тема: Кырыа кыһын оһуордара.
Тема: «Харыйа оонньуурдара» Тема: «Сана дьыл -дьикти
Ис хоһооно: Саха сирин кыһына
Ис хоһооно: Араас дойдуларга
дьиктилэрэ»
остуоруйа»
туманнаах, тымныы, хараҥа, дьыл
Сана дьылы көрсүһүү үгэстэрин
Ис хоһооно: Сана дьылы көрсөр
Ис хоһооно:
Остуоруйа норуот бэйэтин
кэмиттэн саамай уһуннара диэн
билсиһии. Харыйаны симиир
бэлэми салгыы ыытыы.
олоҕун-дьаһаҕын, баҕатын,
өйдөбүлү биэрии. Ууну, мууһу
үгэс. Киэргэл өйдөбүлэ, суолтата. Бырааһынньыгы ылыы культуратын
эрэлин этэр диэн өйдөтүү.
чинчийии нөҥүө оҕо билиэн-көрүөн Харыйа оонньуурдарын
төрүттэрин үөскэтии.Буолаары
Остуоруйа ис хоһоонун
баҕатын, чинчийэр интэриэһин
оҥорорго айар мастырыскыай
турар бырааһынньыгы үөрэн-көтөн,
билэргэ, кэрэхсээн истэргэ,
үөскэтии. Куорат ыалын, тыа ыалын үлэтин тэрийии, төрөппүттэри
долгуйа кэтэһии .Бэлэмнэнии үлэҕэ
остуоруйаны кэпсии
үлэтин-хамнаһын уратылара.
көмөлөһүннэрии. Утренник
активнай кыттыыны ылар баҕаны,
үөрэнэргэ иитии.
Кыһыҥҥы үлэлэри билиһиннэрии.
дьикти остуоруйатыгар кыттарга чугас дьону эҕэрдэлиир үгэьи
Атын полушариялар кыһыннарын
оҕолору бэлэмнээһин. Коллектив иитии.
1.Аһыныгас санааны иитэр
кытта тэҥнээһин. Живописец
үлэтигэр кыттыһартан астыны,
остуоруйалар. Инвалидтар
тыыннаах курдук уруһуйдуур диэн
иитии.
1. Саҥа дьыллааҕы харыйа
декадаларыгар
өйдөбүлү киллэрии.
оонньуурдара
кыттыы.Бэлэх открытка.
1.Саха сирин кыһына.
1. Араас дойдуларга Сана
2. Саҥа дьыллааҕы ырыа, хоһоон,

2.Кыһынны олох-дьаһах,
кыһын кыыл олоҕун туһунан
остуоруйалар
3. Айар мастырыскыай
үлэтэ.
Төрөппүттэр оҕолорунаан
«Мин таптыыр остуоруйам»
настольнай театр оноруулара
4. «Остуоруйа киэһэтэ».
5.Тобуллаҕас өй
оонньуулара.

2.Дьиэ кэргэн кыһынны үлэтэхамнаһа. Тракторист, суоппар
үлэлэрэ (оттук маһы, оту, мууһу
тиэнии).
3. Тоҥоруу, кырыа, муус, хаар,
күүстээх тыал. Кэтээн көрүү,
опыттар.
4. «Кыһынны оһуордар».
Живописец идэтин билиһиннэрии.
Уруһуйдааьын.
5. Сахам сирин кыһына. Уруһуй
быыстапката.

дьылы көрсүү
бырааһынньыктарын
билсиһии.
2. Айар мастырыскыай үлэтэ
«Харыйа оонньуура».
3. Бырааһынньыктааҕы
представлениеҕа бэлэмнэнии,
ырыа, хоһоон, үҥкүү,
представление үөрэтии.
4. Группаны, залы киэргэтии.

үҥкүү, представление.
3. Айар мастырыскыай үлэтэ
«Саҥа дьыллааҕы киэргэл»
4. Саҥа дьыл туһунан ыллыыбыт,
үнкүүлүүбүт
5. «Сана дьыл» - Утренник аралдьыйыы.

Тохсунньу ый – Таҥха ыйа – Бит - билгэ ыйа, тымныы оройо, саамай уһун түүннэр, кылгас хараҥа күннэр тураллар.
«Тобуллаҕас, өркөн өйдөөх киһи буола улаат»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Кинигэ-киһи өйдөөх сүбэһитэ»
Тема: «Имигэс
Тема: «Ахсаан дьикти
Тема: «Саахымат», «Дуобат» Ис хоһооно: 8 чыыһыла – Оҕо кинигэтин күнэ тарбахчааннар»
эйгэтигэр»
тобулла5ас өй оонньуулара»
буоларын билиһиннэрии. Кинигэ киһи
Ис хоһооно: Оҕо ойуулуур- Ис хоһооно: Математика
Ис хоһооно: «Саахымат»,
сайдыытыгар оруолун арыйыы. Кинигэни
дьүһүннүүр дьоҕурун
төрүттэрин билии, ахсаан
«Дуобат» оонньууларыгар
суруйар, ойуулуур, бэчээттиир үлэһиттэри
сайыннарыы. Уруһуйдуур
суоттуур таһымы үрдэтии,
интэриэһи үөскэтии,
билиһиннэрии. Улахан киһи көмөтүнэн бэйэ
дьоҕуру сайыннарар
толкуйдуур дьоҕуру,
быраабылалаах оонньуу диэн
айбыт кинигэлэрин оҥоруу. Үлэттэн дуоһуйуу, оонньуулар.
сатабылы дириҥэтии.
өйдөтүү. Дьиэҕэ-уокка
үөрүү. «Ороһуоспа, таҥха» туһунан
1.Оҕолору ойуулууртобуллаҕас өй оонньууларын
билиһиннэрии.
дьүһүннүүр искусствоҕа
1. Өҥ, быһыы,
оонньуулларыгар ыҥырыы.
1.Кинигэ – бараммат баай. Библиотекаҕа
сыһыарыы.
чыыһыла састааба
Иллээхтик оонньуурга, үтүө
экскурсия
2.Оригами
2. Ахсаан дьайыылар
доҕор диэн хайдах оҕону
2.Бэйэ оҥорбут кинигэлэрэ. Оҕо төрөппүтүн
3. Мэһийии.
3. Логическай
этиэххэ сөбүн өйдөтүү.
кытары үлэтэ.
4. Уруһуй
задачалар
1. «Саахымат» оонньуу.
3. Худуоһунньук-иллюстратор идэтэ.
5. «Имигэс тарбахчааннар».
4. «Көрдөөх ахсаан»
2. «Дуобат» оонньуу.
Ороһуоспа, танха туһунан кинигэ ойууларын
6. Оҕолор оҥоһуктарынан
5. Ахсаан
3.«Турнир».Төрөппүттэргэ
көрүү.
конкурс.
олимпиадата.
уонна оҕолорго күрэхтэһии
4. Библиотекарь идэтэ.
тэрийии.
5.»Кинигэ-киһи өйдөөх сүбэһитэ».
6. Таҥха киэһэтэ.

Олунньу ый – Одун Хаан ыйа – дьылҕаны, дьоҕуру араҥаччылыыр ый.
«Уол оҕо дьоллоох, соноҕос ат соргулаах»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Мин - киһибин»
Тема: «Ийэ тыл сүмэтэ».
Тема: «Өбүгэ
Тема: «Оотуй Боотур» конкурс
Ис хоһооно: Доруобайа уонна чөл олоҕу
Ис хоһооно: Аҕа дойдуну
Ис хоһооно:
оонньуулара»
тутуһуу төрүттэрин билиһиннэрии:
Оҕо ийэ тылын баайын
көмүскүүр эбээһинэс күчүмэҕэй,
Ис хоһооно:
битэмииннээх астар, иллээх олох, эти-сиини
остуоруйа, өс хоһоонун,
Хапсаҕай, мас тардыһыы, ол эрээри бочуоттаах буоларын
эрчийии.
таабырын, чабырҕах,
«оҕунан» ытыы
быһаарыы. Оҕолору патриотизм,
«Мин киһибин» диэн билинии. Чугас
оһуокай, олонхо нөҥүө
быраабыларын билиини
дойдуга таптал тыыныгар иитии.
аймахтарым - дьиэ кэргэним: ийэм, аҕам,
ылыныыта.
чиҥэтии.
Уол оҕо тулуурдаах, күүстээх,
убайым, эдьиийим, быраатым, балтым, эбэм,
Оҕо этин-сиинин эрчийии. хорсун, сымса буолуохтаах,
эһэм буолаллар. Бэйэтин аатын,
1.Үгэ, хоһоон.
Сымса, тулуурдаах
кыыһы, кыра оҕону атаҕастыа
араспаанньатын, сааһын; төрөппүттэрин
2. Күүстээх дьон туһунан
буоларга үөрэнии.
суохтаах, Аҕа дойдуну
ааттарын, идэлэрин билэр. Этин-сиинин
үһүйээннэр, таабырыннаһыы.
көмүскүүр киһи буола
чаастарын үлэтин өйдүүр: мэйиибинэн
3. Хоһоону, үгэни уус1. «Өбүгэ оонньуулара»
улаатыахтаах диэн өйдөбүлү
толкуйдуубун, муннубунан сыты билэбин
ураннык толорорго
кинигэ, видеоматериал иҥэрии.
уо.д.а., мин үчүгэйбин, миигин таптыыллар
эрчиллиилэр.
көрүү.
1. Российскай Армия – Аҕа
диэн өйдөбүлү иҥэрии. Мин уолбун, мин
4. Төрдү-ууьу хоһоонунан
2. Хапсаҕай.
дойдуну көмүскүүр күүс.
кыыспын диэн билэр. Оҕо эмоциональнай
билиһиннэрии.
3. Мас тардыһыы.
2. Төрдү-ууһу билиһиннэрэргэ
эйгэтин сайыннарыы: киһи хомойуутун,
5. Уус-уран ааҕыы киэһээтэ. 4. Сыал ытыы
доклад бэлэмнээһин. «Мин аҕам»
үөрүүтүн өйдүүргэ, улахан киһиэхэ
5. Күрэхтэһии.
уруһуй быыстапката.
убаастабыллаахтык сыһыаннаһарга иитии.
Курэхтэһии -«Оотуй
3.Өбүгэлэр оонньуулара.Сыал
1.Мин дьиэ кэргэним
Боотур» күрэх.
ытыы.
2.Дьиэҕэ көмө киһитэбин.
5. «Оотуй Боотур» спортивнай
3.Эти-сиини эрчийии.
конкурс.
4.Доруобай буолуу күнэ. Көрдөөх стартар.
6.Хамаанданан хаамыы 5. Таптал күнүгэр выстака
патриотическай ырыа, эстафета.
Кулун тутар ый – Күн Дьөһөгөй тойон ыйа – хараҥа уонна сырдык, тымныы уонна сылаас күрэс былдьаһар ыйдара.
«Сааскы ылааҥы күннэр»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Дьөһөгөй оҕото-саха сылгыта» Тема: «Кэрэчээнэ Куо»
Тема: «Саас кэллэ»
Тема: «Театр күнэ»
Ис хоһооно: Сылгы сүөһүнү – биэ,
Ис хоһооно: Саас айылҕа
Ис хоһооно: Оҕоҕо театр
Ис хоһооно:
атыыр, кулунчук диэн ааттыылларын
Кыыс оҕо нарын-намчы, көрсүөуһуктар, сылыйар, сир ирэр, туһунан өйдөбүлү иҥэрии.
быһаарыы. Сылгыны «Дьөһөгөй оҕото»
сэмэй, барыга-бары дьоҕурдаах
хаар ууллар, туллуктар
Артист идэтин кытта
дииллэр. Саха киһитигэр, олоҕугар булуохтаах диэн өйдөбүлү
кэлэллэр,
билсиһии. Оҕолору

дьаһаҕыгар сылгы туттуу суолтатын
иҥэрии. Гендернэй иитиини
кус-хаас кэлэр диэн билиини оруолларга араартаан
арыйыы. Саха поэта А.Е.Кулаковскайкэҥэтии. Уолаттар кыыска,
ылыы. Көр-күлүү
исценировка толорорго
ӨксөкүлээхӨлөксөй туһунан
ийэлэргэ болҕомтолоохтук,
бырааһынньыгын тэрийэргэ
дьарыктааһын. Төрөппүттэри
билиһиннэрии.
убаастабыллаахтык
оҕолору кытыннарыы.
үлэҕэ сыһыарыы. 1.Саха
1. Саха киһитин күннээҕи түбүгэ,
сыһыаннаьыахтаахтар. Ийэлэргэ
драматическай театрын
дьарыга (сүөһү иитии, тириини
открытка бэлэх онорон
1. Сааскы билгэлэр.
туһунан кэпсээн. Оруоллары
таҥастааһын, уһаныы, иис, булт).
үөрдүөхпүт диэн интэриэһи
2.«Көр-күлүү, хаадьылаһыы
толоруу искусствота.
2. Сүөһүнү көрүү харайыы.
үөскэтии.
күнэ». «Саасчаана»
2.Төрөппүттэр
3. Ат көлө тэрилэ, сылгыһыт үлэтэ.
1. Төрдү-ууһу, бэйэни
быыстапка
толорууларыгар
4. Олоҥхо бухатыырын ата.
билиһиннэрии
3.Муус чопчу, таммах, хаар
остуоруйалар.
Худуоһунньуктар үлэлэрэ.
2. Талааны көрдөрүү
ууллуута. Чинчийии.
3.Оҕо оруолу толоро
5. «Дьөһөгөй оҕото – саха сылгыта» Ат 3. Булугас өй.
4. Туллуктар, көтөрдөр
үөрэниитэ.
туһунан мунньуллубут коллекция
4. Ийэни кытары оҥоһук оҥоруу. кэлиилэрэ
4. Сценаҕа тутта - хапта
(оонньуур, ойуу, уруһуй, хартыына
5. «Кэрэчээнэ Куо» кыргыттарга
5. Сааскы айылҕа
сылдьыы культурата.
уо.д.а) Төрөппүт оҕотунаан
конкурс.
уларыйыылара. Уруһуй
5.Исценировка көрдөрүү.
кытталлар.
6. Мин ийэм – уруһуй
быыстапката
6.«Бумагопластика» оҕо
6. Саха поэта А.Е.Кулаковскайвыставката.
төрөппүтүнээн үлэлэрин
Өксөкүлээх Өлөксөй хоһооннорунан
быыстапката.
күрэх.
Муус устар ый – Айыыһыт ыйа – ууһуур – тэнийэр, халлаан сылыйар ыйа.
«Айылҕа уһуктуута, ырааһырыы ыйа»
I нэдиэлэ
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Малые олимпийские Тема: «Космос куйаара»
Тема: «Кыһыны атаарыы».
Тема: «Мин тулалыыр эйгэм»
Ис хоһооно: Нуучча норуотун
игры»
Ис хоһооно:
Ис хоһооно:
Ис хоһооно: Олимпийскай
Космос, планета, сулустар тустарынан ырыатын, үнкүүтүн, үгэстэрин
Тулалыыр эйгэҕэ кэтээн көрүүнү
оонньуулар тустарынан
бастакы өйдөбүлү ылыы. Спутнигы,
билсии. Норуот
тэрийии. Оҕо чинчийиитин
билиһиннэрии. Оонньуулар
ракетаны, космонавтары ыытан
оонньуурдарын, оҥоһуктарын
түмүгүн быһаарар буоларыгар
норуоттар эйэлээх
чинчийэллэр диэн билии. Маҥнайгы
быыстапкатын тэрийии.
үөрэтии. «Сир күнэ» суолтатын
буолууларыгар угуйар. Оҕо
космонавт Ю.Гагарин туһунан
быһаарыы, докладтары
интэриэһин тардыы, этисырдатыы, космонавтары билсиһии.
1. Пляска, частушка.
бэлэмнээһин.
сиини эрчийэр баҕаларын
Сир, күн, ый, планеталар диэн
Бэһиэлэй хоровод
1.Үүнээйи үүнэрин кэтээн көрүү
күүһүрдүү.
өйдөбүллэри иҥэрии. Кинигэ күнүн
2. Нуучча норуотун
2.Кыыл, көтөр олоҕун
1. «Көр-күлүү, хаадьылаһыы бэлиэтээһин, кинигэҕэ үтүө сыһыан
оонньуурдара, оҥоһуктара
билиһиннэрии.
күнэ». «Саамай, саамай…» туһунан өйдөбүлү иҥэрии.
3. Норуот кыыл, көтөр
3. Араас дойдулар, омуктар
конкурс.
1. Халлаан куйаара.
уобараһын айымньыларыгар тустарынан оҕо билиитин

2. Олимпийскай оонньуулар
историяларыттан судургу
кэпсээн.
3. Спорт туһунан уруһуйдар.
4. «Малые олимпийские
игры» оҕолорго
күрэхтэһии тэрийии.
I нэдиэлэ
Тема: «Тырымнас
сулустар».
Ис хоһооно:
Оҕону сценическай
культураҕа үөрэтии.
Ырыаны, үнкүүнү
толоруу
маастарыстыбатын
үрдэтии. Эмоциональнай
иэйиилэри сайыннарыы.
1.«Үлэ, саас
бырааһынньыга»
стендэнэн информация.
2. Айар мастырыскыай:
сценическай көстүүмнэр.
3.«Тырымнас сулустар»
конкурс. Ырыа, үнкүү.

2. Айар мастырыскыай: «Космос»
туттан көрдөрүүтэ.
кэҥэтии.
тиэмэтигэр оноһуктар.
4. «Кыһыны атаарыы»
4.Спорт эйгэтин сэҥээрии.
4. Авангарднай мода – конкурс.
бырааһынньыга. Айар үлэ
5.«Мин тулалыыр эйгэм» оҕолор
5. «Космос киэн куйаара» уруһуй,
быыстапката «Нуучча
доклад ааҕыылара.
оҥоһук выставкалара.
норуотун оонньуурдара,
6.Экологическай акциялар.
6.Оҕо төрөппүтүн кытары оҥорбут
оҥоһуктара».
кинигэтин выставката.
Ыам ыйа – Иэйиэхсит ыйа – араҥаччылыыр уонна харыстыыр ый.
«Дьоллоох оҕо саас».
II нэдиэлэ
III нэдиэлэ
IV нэдиэлэ
Тема: «Уол оҕо – ат кулун»
Тема: «Кыайыы салюта»
Тема: «Оскуолаҕа атаарыы. Ыһыах
Ис хоһооно: Уол оҕо, сымса,
Ис хоһооно: Аҕа дойдуга тапталы, ыһыы, салама ыйааһын».
күүстээх, хорсун буоларга
патриотическай тыыны иҥэрии.
Ис хоһооно: «Оҕо саада быраһаай,
дьулуһарыгар иитии. Хаамар, Кыайыыны уһансыбыттар
дорообо оскуола!» диэн тиэмэҕэ билбит
хамаанданы сөпкө толорор
тустарынан билиини кэҥэтии,
ырыаларын, хоһооннорун, үнкүүлэрин
сатабылы сайыннарыы.
Кыайыы памятниктарын
чиҥэтии, билиилэрин-көрүүлэрин
Кыайыыга дьулууру иҥэрии,
билиһиннэрии, ветераннарынан
көрдөрүү.
эти-сиини эрчийии. Аҕа
киэн туттууну, кинилэргэ
Самаан сайын айылҕа тиллэр, чэчириир
дойдуну көмүскүүр дьон
убаастабылы иҥэрии.
диэн өйдөбүлү ылыы, сайын туһунан
буола улааталларыгар олук
ырыа, хоһоон билии. Фольклор жанрдарын
ууруу.
1.Улуу Кыайыыга аналлаах
толоруу маастарыстыбатыгар эрчиллии.
1.Патриотическай ырыаҕа
патриотическай ырыа курэҕэр
Өбүгэ оонньууларыгар көхтөөхтук
бэлэмнэнии
бэлэмнэнии
кыттыы. Ыһыах ыһыы,салама ыйааһын
2.Военизированнай
2. «Эһэм сэриигэ сылдьыбыта»
өйдөбүллэрин билии.
эстафетатаҕа бэлэмнэнии
выставка
1.Самаан сайын кэлиитин көрсүү.
3 Хамаанданан хаамыы.
3.Кыайыы памятнигар экскурсия
«Ньукуолун» - экскурсия
Ырыа.
4. «Кыайыы салюта»
2.Чабырҕах, оһуокай, үгэ
4.Эстафета этаптара.
патриотическай ырыа конкурса.
3. «Күөх сайын туһунан ырыа, хоһоон».
5. «Уол оҕо – ат кулун»
4. «Чэгиэн буол». Илии-атах
курэхтэһии.
оонньуулара.
4.Оскуолаҕа атаарыы. Ыһыах ыһыы.

Саха халандаара
Тохсунньу 7 (ахсынньы 25*) күнэ – Ороһуоспа (тымныы оройо, сүллүүкүттэр тахсаллар, Таҥха саҕаланар). Бу күн сылаас буолаҕына – сааскыта
тымныы.
Тохсунньу 14 (1) күнэ – Баһылайап (Эргэ Саҥа дьыл). Көп хаар түстэҕинэ, от өлгөмнүк үүнэр.
Тохсунньу 19 (6) күнэ – Кириһиэнньэ (сүллүүкүттэр киирэллэр). Таҥара мөссүөнүн сууйбут ууларынан ынахтарын, дьиэ уонна хотон иһин ибиирэллэрэ.
Тохсунньу 31 (18) күнэ – I Охонооһойоп (дьыл оройо, Дьыл Оҕуһун муоһун кылаана сыппыыр).
Олунньу 12 (тохсунньу 28) күнэ – II Охонооһойоп (Дьыл Оҕуһун бастакы муоһа түһэр).
Олунньу 15 (2) күнэ – Эстириэҥкэй (Сретенье). Халлаан сылыйдаҕына, сааскыта эмиэ сылаас буолар.
Олунньу 24 күнэ – III Охонооһойоп (Дьыл Оҕуһун иккис муоһа түһэр).
Кулун тутар 13 күнэ – Баһылай таммахсыт.
Кулун тутар 14 күнэ – Дьэбдьэкиэйэ күнэ (Дьыл оҕуһун көхсө сууллар).
Муус устар 7 (кулун тутар 25) күнэ – Былаҕачыанайап. Ымыылар көтөн кэлэллэр. Саас кыһыны кыайар.
Муус устар 15 күнэ – Киристиэп (сааскы ылааҥы күн).
Ыам ыйын 6 (муус устар 23) күнэ – Дьөгүөрэйэп (эрдэтээҥҥи кустар кэлэллэр).
Ыам ыйын 14 (1) күнэ – Дьэрэмэйэп күнэ. Сааскы хонуу үлэтэ саҕаланар.
Ыам ыйын 22 күнэ – Сааскы Ньукуолун (кэҕэ этэр, мутукча көҕөрөр). Дьыл сайыҥҥы аҥара саҕаланар.
Ыам ыйын 26 күнэ – Лөкүөрүйэ күнэ (бырдах түһэр, хаас үөһэнэн аастаҕына, уулаах саас).
Бэс ыйын 3 (ыам ыйын 21) күнэ – Саар Көстөкүүн (анды киирэр, сайылык малааһына).
Бэс ыйын 21 күнэ – ыһыах күнэ (муҥутуур уһун күн).
Бэс ыйын 26 күнэ – Өкүлүүнэлэр күннэрэ (күн кылгаан барар).
От ыйын 12 (бэс ыйын 29) күнэ – Бөтүрүөп (окко киирии, Бөтүрүөп ардаҕа).
От ыйын 21 (8) күнэ – Борокуоппайап (кус оҕото ситэр, дьэдьэн буһар, туос хастыыр кэм).
Атырдьах ыйын 2 (от ыйын 20) күнэ – Ылдьыын (бурдук буһар, кус оҕото көтөр). Нууччаларга Перун күнэ. От үлэтин ортото. Түүн хараҥарар.
Атырдьах ыйын 14 (1) күнэ – I Ыспааһап (бурдук хомуура саҕаланар). Сарсыардата тымныы, түүнэ –хаһыҥнаах.
Атырдьах ыйын 19 (6) күнэ – II Ыспааһап (бастакы хаһыҥнар). Ардахтар саҕаланаллар.
Атырдьах ыйын 29 (16) күнэ – III Ыспааһап (от үлэтин түмүктээһин). Хомуур үгэнэ. Уулаах отон ситэр.
Балаҕан ыйын 14 (1) күнэ – Сэмэнэп (сэбирдэх түһэр, кыстыкка киирии).
Балаҕан ыйын 22 күнэ – күһүҥҥү күннээх түүн тэҥнэһиилэрэ.
Балаҕан ыйын 27 (14) күнэ – Иһийээнэп (сир тоҥоруута саҕаланар, күһүҥҥү тымныылар).
Алтынньы 14 (1) күнэ – Бокуруоп (муус тоҥор, ирбэт хаар түһэр, күһүҥҥү муҥха саҕаланар). Бокуруоп хайдаҕый да, кыһына эмиэ оннук.
Сэтинньи 8 (алтынньы 26) күнэ – Миитэрэйэп (идэһэ өлөрүүтэ, күһүҥҥү муҥха уурайыыта).
Сэтинньи 21 күнэ – Мэхээлэйэп (бастакы улахан тымныылар). Кыһын чиэппэрэ.
Ахсынньы 9 күнэ – Лэгэнтэйэп (эһэ кытаанахтык утуйар, бөрө торҕоннуур).
Ахсынньы 19 (6) күнэ – Кыһыҥҥы Ньукуолун (саамай кылгас күннэр үүнэллэр, тымныы оройо).
Ахсынньы 25 күнэ – Испирдиэнэп (күн кутуйах хаамыытынан уһуур).
Ахсынньы 31 күнэ – Саҥа дьыл.